Ποια είναι η σχέση των Άγγλων με το τσάι;

Εισαγωγή

Ήδη από τον 18^ο αιώνα οι Άγγλοι θεωρούνται ο

λαός με τα μεγαλύτερα ποσοστά κατανάλωσης

τσαγιού στον κόσμο. Ενδεικτικά, σήμερα ένας

μέσος Άγγλος καταναλώνει 3,5 κιλά τσάι το

χρόνο ή 6-7 κούπες τσάι καθημερινά.

Ιστορική αναδρομή

Πώς όμως συνδέεται η Αγγλία με το τσάι, προϊόν που κατά κανόνα παράγεται στην Ασία; Το εντυπωσιακό είναι ότι οι Άγγλοι ήταν ίσως οι τελευταίοι που το γνώρισαν. Το δοκίμασαν μόλις το 1839, όταν το πρώτο φορτίο τσαγιού έφτασε στο Λονδίνο από τις αγγλικές αποικίες στην Ινδία.

Από τότε αποτέλεσε βασικό προϊόν του αγγλικού

εμπορίου. Χαρακτηριστικό επίσης είναι το

γεγονός ότι οι Άγγλοι επέβαλαν τον λεγόμενο

‘φόρο του τσαγιού’ στους αποίκους τους στην
 Αμερική, γεγονός που προκαλούσε τη δυσφορία των κατοίκων,ιδιαίτερα των πλουσιότερων,οι οποίοι ήθελαν να ξεφύγουν από την οικονομική της κηδεμονία. Ως αποτέλεσμα, οι Αμερικάνοι όχι μόνο σταμάτησαν να αγοράζουν τσάι, αλλά κατέστρεψαν και μεγάλα φορτία τσαγιού, πετώντας τα στην θάλασσα, στο λιμάνι της Βοστόνης στις 16 Δεκεμβρίου 1773.

Κατά τον 19^ο αιώνα το τσάι είχε εξαπλωθεί σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Άγγλοι άρχισαν να οργανώνουν τους κήπους του τσαγιού (‘tea gardens’), δηλαδή συγκεντρώσεις σε δημόσιους πανέμορφους κήπους, όπου έπιναν τσάι και χαλάρωναν. Επίσης διεξήγαγαν ‘tea dances’,

χορούς δηλαδή, όπου μαζεύονταν σε διάφορους χώρους για να χορέψουν και να πιουν τσάι σε πορσελάνινα φλιτζάνια συνοδεία υπέροχων μουσικών, πυροτεχνημάτων και καλού φαγητού. Τα ‘tea gardens’ σταδιακά άρχισαν να φθίνουν κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου πολέμου, αλλά τα ‘tea dances’ εξακολουθούν ακόμα και σήμερα να διεξάγονται σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο.

Στα πλούσια σπίτια του δεκάτου ογδόου αιώνα, η κατανάλωση τσαγιού ήταν μια μεγάλη τελετή. Τα πολύτιμα φύλλα φυλάσσονταν συχνά κλειδωμένα σε έναν κουτί τσαγιού (caddy), για το οποίο υπήρχε πάντα μόνο ένα κλειδί. Μία ή δύο φορές την εβδομάδα, ξεκλείδωνε η κυρία του σπιτιού το κουτί για να σερβίρει τσάι ως οικογενειακό κέρασμα, ή για να εντυπωσιάσει έναν σημαντικό φιλοξενούμενο.

Εξίσου μεγάλη σημασία έπαιζαν τα πορσελάνινα φλιτζάνια στα οποία σερβίρονταν το τσάι μιας και υποδηλωνόταν ο πλούτος και η τάξη της οικογένειας, ενώ έδιναν στο όλο τελετουργικό μια νότα επισημότητας.

Η ιεροτελεστία του τσαγιού

Σήμερα το τσάι που καταναλώνεται ως επί το πλείστον είναι το μαύρο και σερβίρεται με γάλα, ποτέ με κρέμα, και ένα με δύο κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη. 
                                 Στην καθημερινότητά τους οι  Άγγλοι πίνουν το τσάι τους σε κούπες, γι’ αυτό και ονομάζεται το ‘τσάι του οικοδόμου’ (builder’s tea). Σε πιο επίσημες εκδηλώσεις, ωστόσο, χρησιμοποιούν τα φλιτζάνια με τα πιατάκια τους ακολουθώντας ένα εντυπωσιακό τελετουργικό που έχει ως εξής:

  ·     Φρέσκο νερό ζεσταίνεται στον βραστήρα

  ·     Στη συνέχεια το νερό τοποθετείται
    στην τσαγιέρα για να ζεσταθεί κι 
    έπειτα το νερό αυτό χύνεται για  
    να χρησιμοποιηθεί νέο.  

   · Στη ζεστή πλέον τσαγιέρα 

  τοποθετούνται φύλλα τσαγιού ή 

  φακελάκια τσαγιού,συνήθως       

  και έπειτα χύνεται το φρέσκο  

  ζεστό νερό. Προσοχή, ποτέ δεν    ακολουθείται το ανάποδο,δηλαδή πρώτα το νερό και μετά το τσάι.     

·     Ακολουθεί μια αναμονή περίπου 2 έως 5 

   λεπτών ενώ ωστόσο η τσαγιέρα τοποθετείται

   σε μια ζεστή επιφάνεια για να διατηρηθεί 

   το νερό της ζεστό.

 ·    Προτού ο οικοδεσπότης σερβίρει το τσάι 

   σε φλιτζάνια ρωτάει τους καλεσμένους, αν 

   επιθυμούν γάλα στο τσάι τους, αν και αυτό

   μπορεί να προστεθεί,αφού έχει σερβιριστεί
 το τσάι.

·     Έπειτα τοποθετείται πάνω στο φλιτζάνι ένα

   σουρωτήρι και ακολουθεί το σερβίρισμα.

   Στην περίπτωση που έχουν χρησιμοποιηθεί 

   φακελάκια τσαγιού, αυτά αφαιρούνται.

·     Οι καλεσμένοι μπορούν   να    προσθέσουν

   στο τσάι του, εκτός από το γάλα, φέτες   
 λεμονιού και άσπρη ζάχαρη για να δώσουν  
 γεύση στο ρόφημά τους.

      ·     Ο οικοδεσπότης φροντίζει, έτσι ώστε
     η τσαγιέρα του να έχει μόνιμα τσάι για
     τους καλεσμένους του, καθώς επίσης
     και διάφορα συνοδευτικά, όπως μικρά
     σάντουιτς, scones with cream or jam
     (είδος στρογγυλού ψωμιού με κρέμα ή
     μαρμελάδα), μπισκότα και άλλα.

Το απογευματινό τσάι (Afternoon tea)

Το απογευματινό τσάι συνήθως σερβίρεται μεταξύ 3-5 μ.μ. και θεωρείται ως ένα από τα βασικά γεύματα της ημέρας μαζί με το βραδινό. Οι Άγγλοι, όπου κι αν βρίσκονται, φροντίζουν να κάνουν το διάλειμμά τους για να πάρουν το απογευματινό τους τσάι. 

Δεν είναι τυχαίο που οι ταξιδιωτικοί οδηγοί του Λονδίνου διαφημίζουν το απογευματινό τσάι μεγάλων ξενοδοχείων, όπως του the Ritz, ή εμπορικών κέντρων, όπως του Fortnum & Mason, ως ένα από τα αξιοθέατα της πόλης.

Οι βασικές επιλογές είναι το κλασικό αγγλικό τσάι γνωστό ως English Breakfast, τα κινέζικα Lapsang Souchong ή Early Gray ή τσάι γιασεμιού, τα ινδικά Assam ή Darjeeling, τσάι Κεϋλάνης. Ωστόσο, οι επιλογές δεν περιορίζονται μόνο στα παραπάνω. Συνοδευτικά του τσαγιού είναι τα μικρά στρογγυλά ψωμάκια που λέγονται scones πάνω στα οποία απλώνονται μαρμελάδα φράουλα ή ένα είδος κρέμας (clotted cream),μικρά σάντουιτς σε διάφορες γεύσεις με χαρακτηριστικά εκείνα με τις λεπτές φέτες αγγουριού και διάφορα γλυκά όπως κέικ, μικρές τάρτες, μπισκότα κ.α.

Συνήθως ένα τόσο πλούσιο γεύμα για τους εργαζόμενους κυρίως, θεωρείται χρονοβόρο, γι’ αυτό και είναι επιλογή πολλών για το σαββατοκύριακο. Τις καθημερινές το απογευματινό τσάι είναι πιο λιτό, πάντα όμως με κάποιο συνοδευτικό.

Τσάι όλη την ημέρα

Το πιο εντυπωσιακό από όλα ωστόσο, είναι το γεγονός, ότι το τσάι είναι παρόν καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Από το πρωί έως το βράδυ η κατανάλωσή του αποτελεί φανατική συνήθεια για τους περισσότερους Άγγλους – στο πρωινό γεύμα, στο μεσημεριανό  διάλειμμα (lunch break), ακόμα και στο βραδινό γεύμα τους.

Οι πληροφορίες του παραπάνω κειμένου συγκεντρώθηκαν από τη μαθήτρια Χριστάκη Ελένη και προσαρμόστηκαν σε κείμενο με τη βοήθεια της υπεύθυνης καθηγήτριας.